Helma heeft afasie: “Logopedie is mijn redding geweest”

Taal begrijpen en spreken ervaren we als heel vanzelfsprekend. Voor Helma Hoekstra (49) ligt dit anders. Door de gevolgen van een herseninfarct moest Helma opnieuw leren communiceren. Daphne van Boekel, logopedist bij Zorgcentra De Betuwe, trok een jaar lang aan huis intensief met Helma op. Met resultaat. 

Herseninfarct

Twee dagen hoofdpijn en uit bed vallen, waren de eerste signalen dat er iets mis was. Helma: “Uit een scan bleek dat ik een groot herseninfarct had. Gelukkig konden er stolsels operatief verwijderd worden. Door het infarct was ik rechtszijdig verlamd en heb ik de taalstoornis afasie. Door afasie heb ik problemen met praten, begrijpen, lezen en schrijven.” De functies van Helma’s been en arm kwamen al snel weer terug, maar afasie bleef. 

Afasie

Toen Helma na de operatie bijkwam, merkte ze al snel dat ze niet kon praten. “Mijn zoon gaf me daarom zijn telefoon, zodat ik kon typen. Maar ook aanwijzen en schrijven lukte me niet. Ik zag wel letters en woorden, maar ik wist niet hoe ik het moest zeggen of wat ik ermee moest. Ik wist wat ik wilde zeggen, maar ik had geen idee hoe ik er een klank uit kon krijgen. Ik begreep eigenlijk alles, maar kon niets zeggen of schrijven. Ik wist bijvoorbeeld ook niet wat een afstandsbediening of een elektrische tandenborstel was. Ik wist niet hoe het werkte of hoe ik het moest gebruiken.” 

Intensief herstel

Na een revalidatieperiode bij Klimmendaal van zes weken komt logopedist Daphne van Boekel in beeld. Daphne: “In de hersenen ligt informatie opgeslagen. Door het infarct zijn de hersenen als het ware gereset. Met oefeningen proberen we die informatie terug te halen. Daar komt veel bij kijken. Binnen een jaar na het infarct heb je de meeste kans op herstel, dus dat jaar is cruciaal.”

Helma was vanaf het begin heel gemotiveerd om een behandeling te volgen. “Ik stortte me volledig op de logopedie en parkeerde al het andere.” Daphne bevestigt dat: “Ze oefende veel buiten de momenten dat we elkaar zagen en kwam zelf met oefeningen die konden helpen, zoals puzzels. Helma nam zelfs een abonnement op de krant waar ze dan uit voorlas.” Helma: “Ik bedacht: ik heb een jaar de tijd, dus ik moet het nú doen. Het tempo lag daardoor hoog. Het begin vond ik het allermoeilijkst, dan komt er schaamte bij kijken. Maar ik wist: je moet gaan praten, anders komt het nooit meer terug.”

Inzet loont

De inzet van Helma loont. Daphne: “Helma heeft enorme stappen gemaakt. Ze heeft zelfs haar rijbewijs opnieuw gehaald en haar opleiding Dierverzorging weer opgepakt.” Helma: "Logopedie is mijn redding geweest, om mijn spraak en taal weer te vinden. Je kunt zelf niet bedenken hoe je dat weer moet activeren. Al wordt het nooit meer als voor het infarct.”

Het spontane van praten is eraf, zo ervaart Helma. “Met gevatte opmerkingen kom ik te laat en het is moeilijk om me in een gesprek te mengen. Voordat ik weet wat ik wil zeggen, zijn anderen al verder. Op school is het lastig om aantekeningen te maken, omdat ik eerst moet nadenken hoe ik het op moet schrijven. Ook kost afasie me veel energie.” 

Wervelwind 

Raymond, de partner van Helma, is heel blij met de vooruitgang die ze boekte. Al merkt hij natuurlijk ook de gevolgen van het herseninfarct. “De wereld draait heel snel door, bij Helma gaat het wat langzamer. Vroeger was Helma net een wervelwind. Voor ons als gezin is het al snel goed, je bent al blij met hoe het nu gaat. Maar voor haar is het heel moeilijk dat het nooit meer wordt zoals voorheen.”

Ook mist hij soms begrip van de buitenwereld. “Ze zien Helma lopen en fietsen, maar weten niet dat ze bijvoorbeeld drie dagen moet bijkomen van een verjaardag van 2 uur.” Helma ondervindt veel onzichtbare gevolgen, zoals overprikkeling. “Het filteren van informatie is voor mij lastiger”, licht Helma toe.

Raymond weet inmiddels dat planning en rust Helma helpen. “Het helpt om goed voorbereid en gefocust te zijn. Een verstoring, zoals wanneer iemand tijdens het boodschappen doen een vraag aan haar stelt, kan een terugval veroorzaken. Dan gaat haar arm bijvoorbeeld hangen en wordt lopen en praten moeilijker. Het was dan ook erg fijn dat Daphne aan huis kwam. Daardoor kon Helma zich volledig focussen en haar energie gebruiken voor de logopedie.” 

“Niet-aangeboren hersenletsel heb je niet alleen” 

Op zaterdag 31 augustus deed Helma samen met haar man, drie kinderen, een zoon van 22 jaar en een tweeling van 19 jaar, en een schoondochter in Noordwijk mee aan de Sunset Walk. Een prikkelvriendelijke sponsorloop, georganiseerd door de Hersenstichting. Helma: “Met onze deelname wilde ik de intensieve revalidatieperiode samen afsluiten.”