André volgt logopedie voor zijn afasie: “Soms voel ik me buitengesloten”

Het leven van André van Veenendaal (52), zijn partner Wendy (47) en hun kinderen staat sinds begin dit jaar compleet op z’n kop. André kreeg een herseninfarct en houdt daar blijvend letsel aan over. Onder andere afasie, een taalstoornis als gevolg van niet-aangeboren hersenletsel. Na revalidatie in Klimmendaal in Arnhem krijgt hij nu logopedie bij Zorgcentra De Betuwe.

Wendy herinnert zich 6 januari tot in detail. “We hadden die dag geschaatst in Kesteren. We zijn thuis gekomen en hebben gegeten.” André vult haar aan. “Koppijn.” Wendy knikt. “Hij moest overgeven en is op de douche in elkaar gezakt. Ik heb zelf ook een herseninfarct gehad en had vrij snel een heel sterk vermoeden dat André dat ook had.”

Voor André zijn de herinneringen aan die dag en de daaropvolgende slechts flarden. Zoals dat hij onderweg is naar het ziekenhuis en moet overgeven. André maakt het duidelijk met een gebaar. Samen met Wendy en hun zes kinderen vormen ze een samengesteld gezin. Wendy en de kinderen schrijven elke dag wat op over wat er die dag gebeurt en hoe het met André is. Ook eten ze elke dag als gezin samen bij André in het ziekenhuis. Het zegt hem niets, maar hij is dankbaar dat zij hem foto’s kunnen laten zien en het verhaal kunnen vertellen.

Niet op woorden kunnen komen

Wanneer André uit het ziekenhuis ontslagen wordt, revalideert hij daarna bij Klimmendaal in Arnhem. Hij heeft bij alles hulp nodig. Aankleden, koffie zetten, douchen en ga zo maar door. Gesteund door Wendy, zijn dochter Naomi en de rest van de familie werkt hij hard voor herstel. Hij gaat er vol goede moed voor en inmiddels kan hij het allemaal weer zelf. Maar spreken blijft een probleem. Door de afasie kan hij niet op woorden komen of lukt het hem niet goed in zinnen te spreken. Wel begrijpt hij wat anderen zeggen.

André en zijn familie blijven zich allebei met tomeloze energie inzetten voor zijn herstel. Na de revalidatie in Klimmendaal zoeken ze daarom een logopedist die zich met dezelfde energie wil inzetten. Wendy: “We zochten iemand die net zo gemotiveerd is als André en die kaas gegeten heeft van afasie. Een vakidioot eigenlijk. Via via vonden we die bij Zorgcentra De Betuwe.”

Intensieve behandeling

Onze logopedist Daphne van Boekel ging de uitdaging graag aan. Ze volgde na haar basisopleiding cursussen over neurologische aandoeningen. Ze is daardoor nu als logopedist aangesloten bij Parkinsonnet en staat in het register voor Afasie. “We gaan samen voor zoveel mogelijk herstel. We oefenen bijvoorbeeld met afbeeldingen van alledaagse voorbeelden. Aan André de opdracht om de woorden erbij te vinden. En André leert weer opnieuw om goede zinnen te maken. We sluiten zoveel mogelijk aan op de hulpvraag en de dagelijkse praktijk.”

Bij de behandeling is rust en geduld een voorwaarde. Maar bij Daphne vinden André en Wendy ook begrip. Daphne: “De afasie is er, maar hun leven gaat door. André is werknemer, vader, opa, buurman en ga maar door. Alles trekt weer aan hem, maar hij moet zich vol richten op zijn herstel. In het eerste jaar na het herseninfarct is de kans op herstel het grootst. Tegelijk wordt het kringetje van André kleiner. Hij kan niet overal naartoe. Na een behandeling moet hij bijvoorbeeld echt rusten. En mensen vinden het moeilijk om met zijn afasie om te gaan.”

Buitengesloten

André knikt steeds instemmend. Op de vraag of hij zich weleens buitengesloten voelt, antwoordt hij eveneens met een volmondig ‘ja’. Ook voor Wendy is het moeilijk. “Mensen praten over hem in plaats van met hem. Dat geldt ook voor professionals. Ik wil dat hij meeluistert wanneer we gesprekken hebben. Aan het einde vraag ik altijd of hij alles begrepen heeft of nog vragen heeft. Soms hoor je dan gewoon een zucht aan de andere kant van de telefoon.”

Gelukkig zijn er ook mensen in hun omgeving die een grote steun zijn. Wendy: “André werkte hiervoor in de bouw en zijn werkgever heeft via Bouwend Nederland iemand ingeschakeld die ons helpt. Bijvoorbeeld met allerlei administratieve taken. André weet soms wachtwoorden niet meer en wij wonen nog niet lang samen en hadden beide onze eigen financiële administratie. Samen met iemand zijn we alle post en dergelijke doorgegaan. Dat is heel fijn.”

Rust en ruimte voor gesprek

Ook in zijn vertrouwde kring, vooral in zijn gezin, gaat het heel goed. Wendy: “Daar praat André ook vaak makkelijker. Hij kan bijvoorbeeld weer appen en is daarin zijn schaamte voorbij. Laatst vertelde hij een heel verhaal aan de telefoon tegen zijn dochter Naomi. Zij snapt hem direct, maar gunt hem ook de tijd. Dat helpt. André moet gewoon de rust en de ruimte krijgen van mensen.” Daphne stemt daar helemaal mee in. “Door de rust bij de ander groeit het zelfvertrouwen. En dat heeft bij André al enorm bijgedragen aan zijn herstel.”