Toen ik laatst een nachtdienst meeliep met mijn collega’s, viel me weer op wat voor bijzonders er gebeurt wanneer zij zorgen voor onze bewoners. Het is een hele kunst, weet u, de omgang met elke unieke bewoner afstemmen op ieders wens. Bij de ene bewoner deed mijn collega dat wat kordater en met meer gezag, bij de ander juist onopvallend en dienstbaar. En alle manieren van zorg daartussenin zag ik voorbij komen die nacht. Prachtig en hartverwarmend om dit maatwerk mee te mogen maken. Zouden we dat niet overal in de zorg willen zien? Wat mij betreft wel.
Mijn vader
Ik veroorloof me een zijstapje naar mijn privéleven. Mijn vader heeft polyneuropathie, waardoor hij niet meer goed kan lopen. En hij ziet slecht, met zijn beste (!) oog zo’n 25%. Gelukkig kan hij gebruikmaken van de geweldige zorg in Nederland: met fysiotherapie houdt hij wekelijks zijn zo beperkte vermogen om te lopen nog een beetje op peil.
'Slecht lopen en zien is een killing combinatie om jezelf te vervoeren’
Nu is slecht lopen en slecht zien een killing combinatie om jezelf te vervoeren, dus kan hij niet op eigen gelegenheid naar de fysio. Ik zocht voor pap een taxibedrijf dat goed voor hem zorgt. Mijn vader wordt altijd gereden door Mario, die precies weet hoe hij pap moet ondersteunen bij het lopen, hem in huis ophaalt, naar binnen brengt tot in de praktijk en óók nog eens aardig voor hem is. Ook taxivervoer kan zorg zijn waarbij je de unieke mens ziet. En wat zo prachtig is: nadat pap zijn hele leven premie heeft betaald, is hij gelukkig verzekerd voor de kosten van de taxi.
Mijn vader in een hokje
De vergoeding van die kosten blijkt iets minder gelukkig. Via een formulier moeten we eerst een machtiging aanvragen: deels ingevuld en ondertekend door mijn vader, deels door de huisarts. Paps situatie ‘past’ niet in de invulvelden van dat formulier, maar we vullen het naar beste kunnen in. De aanvraag komt terug, omdat de handtekening niet duidelijk is (logisch, door de polyneuropathie kan hij niet goed meer schrijven, dáárom gaat hij naar de fysio...). Nadat we ‘m nogmaals invullen, met naar mijn weten dezelfde handtekening, ontvangen we de machtiging. Mooi!
'Mario is de vereenzelviging van het keurmerk, maar wordt niet vergoed.’
De machtiging komt zo laat dat ik direct kan declareren voor het volledige voorafgaande jaar. Weer een berg formulieren met dubbele vragen, te weinig schrijfruimte en invulvelden waarin mijn vaders situatie niet aan te vinken valt, maar uiteindelijk gaan die op de post. En komt de reactie van de zorgverzekeraar: ze vergoeden niks. Waarom niet? Mario’s bedrijf heeft geen TX-keurmerk. Persoonlijk had ik nog nooit van dat keurmerk gehoord (of erover gelezen op een van die formulieren). TX is het kwaliteitskeurmerk van de taxibranche en dat is heel belangrijk, aldus de verzekeraar: “Dit betekent dat taxichauffeurs zich servicegericht opstellen, goed opgeleid zijn, voldoende stratenkennis hebben, geen ritten weigeren en dat vooraf bij de klant bekend is voor welk tarief hij vervoerd wordt.” Uh....dat klinkt alsof Mario de vereenzelviging is van het keurmerk. Hij is zo servicegericht dat hij mijn vader zelfs naar binnen brengt, regelt zonodig een goed geïnstrueerde vervanger en omdat pap vaste klant is, krijgt hij een leuke korting op het duidelijk gecommuniceerde tarief.
Keurmerk boven maatwerk?
Waarom vinden wij het vanzelfsprekend dat we in de zorg alles doen met oog en hart voor de mens, terwijl de zorgverzekeraar (aan wie wij een leeuwendeel van het zorggeld toevertrouwen) vindt dat een keurmerk over kwaliteit meer zegt dan het oordeel van mijn vader en mij? Ik begin haast te denken dat er zelfs een soort ontmoedigingsbeleid achter zit. Want al zeggen zorgverzekeraars dat zij geen commerciële doelstelling hebben, ze willen wel allemaal zo groot mogelijk zijn. Met een zo laag mogelijke premie die veel klanten oplevert.
'Waarborg je kwaliteit met formulieren en een keurmerk?'
Uitzoomend naar de ouderenzorg in Nederland zijn er natuurlijk andere proporties en perspectieven. Het is logisch dat er eisen worden gesteld aan wat er wordt vergoed. En ook dat er een systeem bestaat om aanvragen en vergoedingen in goede banen te leiden. Maar...is dat systeem niet te bepalend geworden? Ik zou zo graag zien dat een zorgverzekeraar oog heeft voor de bedoeling van zo’n keurmerk. En niet alleen kijkt naar de begrenzingen die zo’n voorwaarde schept. Natuurlijk willen dat mensen goed vervoerd worden en niet door cowboys worden opgelicht. Waarborg je dat met zo’n formulierenstroom en een keurmerk waarin een individueel mens niet tot z’n recht komt?
'Wie van u weet voor komend jaar welke zorg u precies nodig heeft?'
Sorry, de zorg is 'op'
Als aanbieder van ouderenzorg krijg je bijvoorbeeld ook niet meer zorg vergoed dan je vooraf met zorgverzekeraars hebt moeten vastleggen in een contract. Een bijzonder ingewikkelde inschatting, omdat je weet dat het aantal ouderen én de zorg die zij nodig hebben, sterk toenemen. Plus: wie van u weet voor komend jaar welke zorg u precies nodig heeft? Ik niet hoor. Zo kan het nu voorkomen dat ons aandeel bij de ene verzekeraar “op” is en wij een verzekerde niet meer kunnen helpen. Terwijl wij een cliënt bij een andere verzekeraar wel kunnen helpen. Vindt u dat nog uit te leggen?
'Volgens mij kan het simpeler en menselijker, zorgverzekeraars.'
Mag ik zo vrij zijn om te stellen dat als íemand deskundig is geworden in het met de minst mogelijke middelen tóch zorg op maat bieden, dit de collega’s in de ouderenzorg zijn? Volgens mij kan het simpeler en menselijker, zorgverzekeraars. Ter inspiratie: vandaag meldde ik mijn stormschade per WhatsApp bij mijn verzekeraar... Over een week is de vergoeding geregeld! Als we dat voor het materiële kunnen regelen, dan willen we dat met z’n allen toch ook voor onze zorg kunnen regelen?
Ruth Maas
Raad van Bestuur Zorgcentra De Betuwe